Πρόσφατες δημοσιευμένες μελέτες επιβεβαίωσαν τη σημασία που έχει για τους ασθενείς με καρδιακή νόσο που πάσχουν ταυτόχρονα από μεγάλη κατάθλιψη να συμπληρώνουν την διατροφή τους με ιχθυέλαιο (μουρουνέλαιο). Η καρδιαγγειακή νόσο μπορεί να περιλαμβάνει καρδιακή προσβολή, καρδιακή ανεπάρκεια, στηθάγχη και τις σχετικές παθήσεις.
Αυτό έχει μεγάλη σημασία επειδή ένας στους τέσσερις ασθενείς με καρδιαγγειακή νόσο, έχει επίσης κατάθλιψη. Ένα γεγονός που αποτελεί ουσιαστικά διπλή πληθυσμιακή «αιμορραγία» και αυξάνει τον κίνδυνο θνησιμότητας.
Οι μελέτες δείχνουν ισχυρές συσχετίσεις μεταξύ της καρδιαγγειακής νόσου και της κατάθλιψης:
- Τα άτομα με καρδιαγγειακές παθήσεις είναι πιο πιθανό να έχουν κατάθλιψη από τον γενικό πληθυσμό.
- Τα άτομα με κατάθλιψη είναι πιο πιθανό να αναπτύξουν ή να έχουν καρδιαγγειακές παθήσεις. Επίσης πεθαίνουν με υψηλότερο ρυθμό από τον γενικό πληθυσμό.
- Τα άτομα με καρδιαγγειακά νοσήματα που έχουν κατάθλιψη έχουν χειρότερα αποτελέσματα από τους καρδιακούς ασθενείς που δεν έχουν κατάθλιψη.
- Όσο πιο σοβαρή είναι η κατάθλιψη, τόσο μεγαλύτερος είναι ο κίνδυνος θανάτου ή πρόσθετων καρδιαγγειακών παθήσεων.
Ορισμένοι ερευνητές πιστεύουν ότι η κατάθλιψη δεν είναι παρά μόνο ένας «δείκτης» για εκείνους με σοβαρή καρδιαγγειακή νόσο. Ωστόσο, το απλό γεγονός ότι η κατάθλιψη παρατηρείται πολύ πιο συχνά στους καρδιακούς ασθενείς υποδηλώνει στους περισσότερους εμπειρογνώμονες ότι υπάρχει μια αιτιώδης σχέση.
Οι πρόσφατες μελέτες μάλιστα προσφέρουν σαφή ένδειξη ότι τα ωμέγα-3 λιπαρά οξέα στο ιχθυέλαιο πιθανώς παρέχουν αυξημένη προστασία από τον θανατηφόρο συνδυασμό καρδιακών παθήσεων και κατάθλιψης.
Η αντικαταθλιπτική δράση του ιχθυελαίου στην καρδιακή νόσο
Η κατάθλιψη και οι καρδιακές παθήσεις φαίνονται να είναι δύο εντελώς διαφορετικές ασθένειες. Ωστόσο μοιράζονται έναν κοινό υποκείμενο παράγοντα: την φλεγμονή.
Αυτή η σύνδεση βοηθάει να εξηγηθεί γιατί υπάρχει τόσο μεγάλη αλληλεπικάλυψη μεταξύ αυτών των δύο φαινομενικά άσχετων συνθηκών υγείας. Βοηθά επίσης να εξηγήσει γιατί τα ωμέγα-3 λιπαρά είναι ευεργετικά τόσο για καρδιακές παθήσεις όσο και για κατάθλιψη. Πολύ απλά, τα ωμέγα-3 λιπαρά είναι γνωστά για τις ισχυρές αντιφλεγμονώδεις ιδιότητές τους.
Γίνεται αντιληπτό πως οι καρδιακές παθήσεις μπορούν να οδηγήσουν στην κατάθλιψη. Ισχύει μάλιστα και το αντίθετο. Η κατάθλιψη μπορεί να οδηγήσει σε καρδιακές παθήσεις. Υπό αυτό το πρίσμα, έχει νόημα να «επιτεθεί» κανείς και στις δύο καταστάσεις με ένα αντιφλεγμονώδες συμπλήρωμα.
Ωμέγα-3 λιπαρά οξέα εναντίον κατάθλιψης και των καρδιαγγειακών παθήσεων
Οι μελέτες που δημοσιεύθηκαν πρόσφατα τονίζουν αυτό το σημαντικό πρωτόκολλο. Σε μελέτη ερευνητών του Τμήματος Ψυχιατρικής και Συμπεριφορικής Νευροεπιστήμης του Πανεπιστημίου Cincinnati College of Medicine δημοσίευτηκε μια ανασκόπηση που εμπεριέχει συσσωρευμένα στοιχεία τριών δεκαετιών. Η μελέτη υποδεικνύει μια αναμφισβήτητη σχέση μεταξύ των ωμέγα-3 λιπαρών οξέων, της κατάθλιψης και των καρδιαγγειακών παθήσεων.
Αυτή η ανασκόπηση έδειξε σαφώς ότι η κατάθλιψη οφείλεται σε μεγάλο βαθμό από διατροφικές ανεπάρκειες σε δύο συγκεκριμένα ωμέγα-3 λιπαρά οξέα: το εικοσαπεντανοϊκό οξύ (ΕΡΑ) και το εικοσιδυαενοϊκό οξύ (DHA). Σε γενικές γραμμές, η υψηλότερη κατανάλωση EPA και DHA συσχετίστηκε με χαμηλότερους κινδύνους. Τόσο για τα καταθλιπτικά συμπτώματα όσο και για την εμφάνιση μεγάλης καταθλιπτικής διαταραχής.
Η ίδια μελέτη έδειξε ότι η ύπαρξη χαμηλότερων επιπέδων EPA ή/και DHA αυξάνει σημαντικά τον κίνδυνο για οξεία κατάθλιψη. Επιπρόσθετα, αυξάνει επίσης τον κίνδυνο ενός ατόμου να αυτοκτονήσει αλλά και να εμφανίσει καρδιαγγειακή νόσο. Επειδή η αυτοκτονία και η καρδιαγγειακή νόσο αποτελούν κύρια αίτια πρόωρου θανάτου σε ασθενείς με μεγάλη κατάθλιψη, η αύξηση των επιπέδων ΕΡΑ και DHA με τη χρήση συμπληρωμάτων διατροφής ιχθυελαίου μπορεί να αποτελέσει βασική στρατηγική για τη μείωση της θνησιμότητας.
Βάσει αυτών των στοιχείων, οι συγγραφείς ολοκληρώνουν την ανασκόπηση τους με την εξής προτροπή:
«Ήρθε η ώρα να μεταφράσουμε όλες τις εργαστηριακές και κλινικές ενδείξεις για το ιχθυέλαιο και τα περιεχόμενα ωμέγα-3 λιπαρά σε κλινικές εξετάσεις και διαδικασίες θεραπείας ρουτίνας, έτσι ώστε κάθε καρδιακός ασθενής να αυξήσει τις πιθανότητες μακροπρόθεσμες επιβίωσης».
Συνδέοντας τα επιστημονικά ευρήματα
Ερευνητική ομάδα του Πανεπιστημίου του Τορόντο, έχει μελετήσει εδώ και καιρό τις σχέσεις μεταξύ διατροφής και ψυχικής υγείας. Πρόσφατα έχει δημοσιεύσει επίσης δύο επιστημονικές εργασίες πάνω στο θέμα.
Ωμέγα-3 λιπαρά εναντίον κατάθλιψης και καρδιακών παθήσεων
Η πρώτη εργασία εξηγεί γιατί το ιχθυέλαιο είναι τόσο χρήσιμο στην αντιμετώπιση τόσο των καρδιακών παθήσεων όσο και της κατάθλιψης. Ο κύριος λόγος είναι, λόγω της θετικής επίδρασής του στο οξειδωτικό stress. Το οξειδωτικό στρες είναι συχνό σε ασθενείς με στεφανιαία νόσο και οι επιστήμονες πιστεύουν ότι μπορεί να συμβάλει και στα συμπτώματα της κατάθλιψης. Ως ισχυρά αντιφλεγμονώδη, τα ωμέγα-3 λιπαρά είναι γνωστό ότι καταπολεμούν το οξειδωτικό στρες. Με βάση αυτές τις βασικές αρχές, οι ερευνητές αξιολόγησαν αν αυτό το γεγονός ήταν ο λόγος για την ικανότητα των ωμέγα-3 λιπαρών να καταπολεμούν τόσο τις καρδιακές παθήσεις όσο και την κατάθλιψη.
Για να προσδιοριστεί αυτό, μελέτησαν 79 ασθενείς με γνωστή στεφανιαία νόσο (μείζων παράγοντας καρδιακών προσβολών). Αξιολόγησαν τα άτομα αυτά χρησιμοποιώντας την τυπική κλίμακα κατάθλιψης Hamilton. Έλαβαν επίσης βασικές μετρήσεις οξειδωτικού στρες στο αίμα τους. Τα άτομα στη συνέχεια τυχαία ανατέθηκαν για να λάβουν είτε εικονικό φάρμακο (placebo) είτε 1,9 γραμμάρια/ημέρα ωμέγα-3 λιπαρών για 12 εβδομάδες.
Η μελέτη έδειξε ότι τα άτομα που λάμβαναν τα ωμέγα-3 λιπαρά και ξεκίνησαν με υψηλά επίπεδα οξειδωτικού στρες είχαν σημαντικές βελτιώσεις στις βαθμολογίες κατάθλιψης. Επιπλέον, οι ασθενείς με τα υψηλότερα βασικά επίπεδα ΕΡΑ / DHA είχαν τη μεγαλύτερη βελτίωση στα καταθλιπτικά συμπτώματα. Αυτό υποδεικνύει τη σημασία της προσθήκης συμπληρώματος διατροφής ιχθυελαίου ακόμη και σε υγιεινές διατροφές που περιέχουν κάποιο ποσοστό ωμέγα-3 λιπαρών. Δεν παρατηρήθηκαν σημαντικές βελτιώσεις στους λήπτες του εικονικού φαρμάκου ή σε ασθενείς με κατάθλιψη αλλά με φυσιολογικά επίπεδα δεικτών «χημικού» (οξειδωτικό) άγχους.
Αυτή η μελέτη επιβεβαιώνει τα οφέλη των ωμέγα-3 λιπαρά λόγω της επίδρασής τους στο οξειδωτικό στρες. Παρέχει επίσης ισχυρές ενδείξεις για τη διατροφική συμπλήρωση με ιχθυέλαιο στα άτομα με καρδιαγγειακά νοσήματα που έχουν υψηλά επίπεδα οξειδωτικού στρες και συμπτώματα κατάθλιψης.
Χαμηλά επίπεδα ωμέγα-3 λιπαρών και σοβαρά συμπτώματα κατάθλιψης
Η δεύτερη από τις καναδικές μελέτες ήταν μια απλή αξιολόγηση της ΕΡΑ και της DHA και η άμεση σχέση τους με τις βαθμολογίες κατάθλιψης σε ασθενείς με γνωστή στεφανιαία νόσο.
Μεταξύ των 76 ατόμων, τα άτομα με χαμηλότερες αναλογίες ολικών ωμέγα-3 (EPA / DHA) έως ωμέγα-6 (αραχιδονικό οξύ) είχαν μεγαλύτερη σοβαρότητα των καταθλιπτικών συμπτωμάτων. Δεδομένου ότι τα ωμέγα-3 λιπαρά είναι αντιφλεγμονώδη και τα ωμέγα-6 είναι γενικά προφλεγμονώδη, η μελέτη αυτή υπογραμμίζει για άλλη μια φορά όχι μόνο τη σχέση μεταξύ φλεγμονής και καρδιακής νόσου / κατάθλιψης, αλλά και τη σημασία της καταπολέμησης της φλεγμονής με την αύξηση της πρόσληψης ωμέγα- 3 λιπαρών οξέων (και μείωση της διατροφικής πρόσληψης ωμέγα-6 λιπαρών, όπως καλαμπόκι, κρόκος και βαμβακέλαιο).
Συμπερασματικά
Οι επιστήμονες αρχίζουν να αναγνωρίζουν μια σχέση ανάμεσα σε δύο απειλητικές για τη ζωή ιατρικές καταστάσεις: καρδιακές παθήσεις και κατάθλιψη.
Μελέτες δείχνουν ότι η καρδιακή νόσο αυξάνει τον κίνδυνο κατάθλιψης, ενώ η κατάθλιψη αυξάνει τον κίνδυνο για καρδιακές παθήσεις.
Και οι δύο συνθήκες συνδέονται, ανεξάρτητα, με τον πρόωρο θάνατο και ο συνδυασμός των δύο αυξάνει τον κίνδυνο θανάτου ακόμη περισσότερο.
Δεδομένου ότι τόσο η καρδιακή νόσο όσο και η κατάθλιψη συνδέονται στενά με χρόνια φλεγμονή χαμηλού επιπέδου, η τακτική χρήση του ιχθυελαίου με ωμέγα-3 λιπαρά, που είναι γνωστό ότι έχει ισχυρές αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες, είναι ιδιαίτερα επωφελής για τους ανθρώπους με μία από τις δύο ή και τις δύο καταστάσεις.
Πιο πρόσφατες μελέτες (2016,2017) επιβεβαιώνουν όλα αυτά τα ευρήματα. Επιπρόσθετα αποδεικνύουν ό,τι μεταξύ αυτών που πάσχουν από καρδιακή νόσο ή κατάθλιψη (και σίγουρα αυτών που πάσχουν και από τα δύο), η τακτική συμπλήρωση με ιχθυέλαιο μπορεί να βελτιώσει σημαντικά τα συμπτώματα.
